ARALAR, LARREAK ETA PISTAK BAINO GEHIAGO DELAKO!!

 

Berriki jakin dugu Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Enirio-Aralar mankomunitateak Aralarren kudeaketarako akordioa sinatu dutela. Lehenak Parke Naturalaren eta Babes Bereziko Eremuaren ardura du eta gipuzkoar guztiak ordezkatzen gaitu. Mankomunitateak bere jabetzako eremuan gizakion erabilerak arautzeko erantzukizuna du eta 15 herri ordezkatzen ditu. 

EAJk eta EH Bilduk sinatu duten akordioa HAZI Fundazioak 10 urtera begira egindako Plan Orokorrean oinarritzen da. Plan horren arabera, helburua litzateke Aralarko natura eta kultura ondare baliotsua giza jarduerekin, bereziki abeltzaintzarekin, bateragarri egitea. Baina, ez du horretarako bermerik eskaintzen, eta ez larreen kudeaketarako baimendu nahi den abereen bazkatze-presioa oinarri zientifikorik gabe arautzen jarraitu nahi delako bakarrik. Baita, Gipuzkoako gainerako parke naturaletan bezala, ez direlako Babes Bereziko Eremuetarako ezarritako helburuak kontuan hartzen. Gipuzkoako Foru Aldundiko Lurralde Oreka Berdea sailak entzungor egiten dio legealdi honetan Naturkonek egindako eskaerari, eta hala, Gipuzkoak biodibertsitatearen zaintza eta kontserbaziorako estrategia eta plangintzarik gabe jarraitzen du. 

Egoera honetan, bi alderdi politikoek ustiapena areagotzeko neurriak adostu dituzte. Babes Bereziko Eremuaren (BBE) helburuetako bat larreak kontserbatzea izanda, akordio honek abereen kopurua handitzeari, sastrakadiak urritzeko erreketei eta sasi garbiketei edota, fitosanitarioen erabilerari (salbuespeneko egoeretan) bide ematen die, neurri horiek larreen kalitate ekologikoa kaltetzeaz gain, lur eta ur baliabideak kutsa ditzaketela dakigunean. Bereziki, Enirio-Aralarrera igotzen dituzten ardi eta azienden kopuruaren azken 20 urteotako bilakaera ikusita: ardien kopurua % 13 gutxitu da eta behiena zein behor-zaldiena hurrenez hurren % 30 eta % 44 handitu. Ardiek eta aziendek ez dute berdin larratzen, ezta buruko ur kopuru bera edaten ere, eta belardietan eragindako hanka-zulo eta zapaltzeengatik higadura-maila ezberdina sortzen dute. HAZI fundazioaren planak ez du hau guztia kontuan hartzen, larreen kudeaketa abereek eragindako ingurumen-inpaktuaren neurketa eta aurreikuspen zehatzik gabe arautu nahi da, zientziari bizkar emanda. 

Basoei dagokienez, beste hainbeste. BBEaren baitan derrigorrezkoa izan arren, ez da plan teknikorik proposatzen berrikuspenetik haratago. Natur kontserbazioaren aldeko neurri positiboak jasotzen dira (abereen mesederako bada ere, babesleku klimatikoak sortzea etabar), baina ez da planifikatzen basoen berreskurapena Aralarko biodibertsitatearen kontserbazioak eskatzen duen neurrian. 

Bukatzeko, aldian-aldian inguruko herritarrengan ez ezik, Aralar maite dugun guztiongan haserrea eta tristura sortzen duen gaia aipatu behar da: mendi-pistak. EAJ eta EH Bildu alderdi politikoek pista berriak ireki edota egokitzeko adostasuna erakutsi dute. Baimendutako 4 x 4 ibilgailuentzat eta atoi txiki batean ganadua eta materialak eramateko izango direla aipatuz justifikatu badituzte ere, pistak ingurumen-sentsibilitate handiko eremuan egin edota egokitu nahi dira, malda handiko eremuetan, sekulako higadura eraginez. Kontuan izanda, gainera, txabolak berrantolatuta eta pisten ondoan daudenak lehenetsita, ez legokeela pista gehiagoren beharrik. 

Zehaztasunik gabe bada ere, planean aipatzen da pistak behar direla txabolak ez dauden eta ganadu larriak bazkatzen duten inguruetara hurbiltzeko. Abeltzainen tipologia hau da inoiz eta inola ezaugarritu nahi ez dena. Zenbat dira ibilgailuekin gora eta behera ibili nahi duten horien artean profesionalak? Nolako ekarpena egiten diote sektoreari? Artzainen duintasunaren izenean justifikatzen dira azpiegitura hauek, baina benetan zeinen interesak dira lehenetsi nahi direnak? HAZI Fundazioaren planak ez du jasotzen honi buruzko argibiderik. Artzaintza eta abeltzaintza sustatzeko laguntzak ematea egokia ez ezik, beharrezkoa ere bada, baina beti ere, Aralarko ondare naturala kaltetu gabe. Mendi-pistak bateraezinak dira helburu horrekin. 

EH Bilduk eta EAJk adostutako akordioarekin Plan Orokorra ontzat eman bada ere, oraindik Mankomunitateko Batzarrak ez dio onespena eman eta ez herrietan eta ezta udal batzetan, ez da eztabaidatu. Plan hau ezin da bere horretan onartu, ez dituelako Aralarko Parke Naturalaren eremu banaketaren arrazoibideak edota Euskadiko Natura-ondarearen Kontserbazio legearen, eta Europak berriki onartutako Natura Leheneratzeko Legearen xedeak betetzen: konplexutasun ekologiko handiko natur eremuak berreskuratzea, ustiapenetik salbu. Helburu hau lehentasunezkoa da gurea bezalako eremu antropizatuan; izan ere, biodibertsitatearen eta ustiapenaren arteko orekatik oso urrun daude Gipuzkoan babestutako eremu guztiak. 

Aralar larreak, pistak eta abereak baino gehiago da: sastrakak, harkaiztegiak, errekak, leizeak, basoak eta bertan bizi diren bizidun guztiak dira. HAZIren Planean jasotzen denez, antzinatik gizakiaren ustiapenak eragin du gaur egun ikusgai dugun natura humanizatua. Halaxe, natura izan zelako da, baina natura delako izaten jarraitzea nahi badugu, bada garaia, natura eta biodibertsitatea berreskuratzeko planak gauzatzeko, gizarteak dituen bestelako beharrak balioan jarriz: natur ingurune aberatsak eta osasuntsuak.